de regel van drie

18 april 2024

Regels zijn er overal wel, zo ook in de fotografie. Zo kent de fotografie compositieregels. De bekendste van de compositieregels is wel de Rv3 'de regel van drie'. Vandaag stel ik mij de vraag: 'Waarom werkt de regel van drie?' en formuleer ik een antwoord.

Eerst nog dit

Fotografie is creatief en een creatieveling is de eersten om regels te overtreden. Maar als je, als fotograaf, de regels wil breken, is het wel nuttig ze te kennen. Daarom overtreden veel beginnende fotografen de regel van drie, gewoon omdat ze het bestaan ervan niet kennen.

Wat is het

De regel van drie is het visuele concept van iets wat mensen leuk lijken te vinden, namelijk een drievoud. Deze zijn je wel degelijk bekend: ABC, 123, alle goede dingen bestaan uit 3, derde keer juiste keer, drie musketiers, vader zoon en de heilige geest en zo kan je nog wel een tijdje doorgaan.
Visueel ziet dat er zo uit: Door zowel horizontaal als vericaal Het beeld in drie gelijke delen te verdelen ontstaan er negen vakken. Het idee is om je (hoofd)onderwerp nooit in het middelste vak te plaatsen, maar op één derde van boven of van onder of van links of van rechts. De snijpunten van de horizontale en verticale lijnen zijn daarbij belangrijk.

Bij de afbeelding hiervoor liggen alle punten en lijnen exact op één derde, in de realiteit zal dat natuurlijk niet zo exact zijn. Het gaat immers over fotografie en niet over meetkunde.

Het ontstaan van de Rv3

De regel van drie wordt sinds de Renaissance toegepast in de schilderkunst. De bedoeling was om aan het schilderij meer informatie toe te voegen. Men had ervaren dat mensen niet naar het midden van het schilderij blijven kijken, maar dat ze als het ware ronddwaalden over het doek. Door dat ronddwalen te stimuleren / te richten kan men de aandacht van de kijker ook langer vasthouden.

Waarom werkt de Rv3

Dat het werkt is met ter tijd wel bewezen. Als het onderwerp in het midden staat, wordt het als statisch ervaren. Het oog van de kijken kan niet meer dwalen / op zoek gaan. De afstand is aan alle kanten gelijk. Door het onderwerp uit het midden weg te halen, gaat het oog van de kijker op zoek doorheen het beeld en ontstaat er een dynamiek. Er ontstaat als het ware een gesprek tussen de kijker en de foto. Zoals het fotograferen een overleg was tussen het onderwerp en de fotograaf, gaat de fotograaf (jij dus) in gesprek met het publiek.

Toepassen of overtreden

Zoals gezegd als je kennis hebt van de Rv3 kan je deze toepassen, maar -als creatieveling- ook bewust overtreden.
Hierna een staande en liggende foto waarbij ik de Rv3 heb toegepast en een andere waarbij ik deze compositieregel heb overtreden.

Bij de foto 'Het eiland Neeltje Jans' (foto hiervoor) ligt de horizon op ongeveer één derde van de bovenrand van het beeld. De struik vult het linker beneden vak en de loopbrug naar de punt van de golfbreker (ik denk dat het een golfbreker is) komt uit op het snijpunt van de hoogste horizontale en de rechtse verticale. Door dit alles ontstaat een dynamiek in de foto.

 

 

 

 

De foto 'Met geheven zeilen' is een ander voorbeeld waarbij ik rekening houd met de Rv3. De horizon ligt nu op de onderste verticale en het zeil van de grote boor op het rechter snijpunt onder. Van daaruit verkent het oog van de kijker de rest van de foto. De dynamiek zit hem ook hier in de toepassing van de Rv3 waar wordt daarnaast ook versterkt door de negatieve ruimte boven het feitelijke tafereel. Over negatieve ruimte had ik het op 15 oktober 2021.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Een klassiek voorbeeld waarbij de Rv3 niet wordt toegepast is bij een reflectie. Had ik bij de foto 'Nieuwjaarswandeling' (hieronder) deze regel toegepast dan had ik het beeld volledig uit evenwicht gebracht.

Zoals altijd, denk na over wat je wilt vastleggen vóór je de ontspanknop indrukt. Veel succes.


Vind je dit artikel waardevol of heb je vragen of andere ervaringen?  Je kan het mij laten weten door een reactie te plaatsen. Je email-adres is verplicht, maar het wordt niet getoond op de website.

plaats een reactie

Terug naar het artikelen-overzicht