Compositie
15 november 2016
Een van de meest gehoorde kritieken is: 'Waar heeft de fotograaf het over' met andere woorden wat is het onderwerp. Via compositie bepaal je het onderwerp van jouw foto en hoe je dat in beeld brengt.
In eerste instantie komt het er op aan om jouw onderwerp vanuit meerdere mogelijke standpunten te aanschouwen. Loop om het onderwerp heen. Bekijk het vanuit een hoger of lager standpunt. Overweeg een staand of liggend beeld.
Het toepassen van algemene compositie regels kan jouw foto's verbeteren of versterken. Maar wellicht maakt juist het niet toepassen van deze regels een foto uniek. Echter om compositie regels te kunnen overtreden, dien je ze wel kennen.
Algemene compositie regels
Regel van derden
Kijk je naar foto's van professionele fotografen, dan zal je bemerken dat het onderwerp vaak op 1/3e of 2/3e van de foto geplaatst is. Het gaat hier om "regel van derden". Teken in gedachten twee lijnen verticaal en twee horizontaal op gelijke afstand. Deze lijnen en de snijpunten van de lijnen vormen de sterke punten. Tracht daarom het onderwerp op of dicht bij één van de vier snijpunten van deze lijnen te plaatsen. Bij toepassing van de regel van derden ervaart de kijker een foto als meer gebalanceerd en natuurlijker.
Gulden snede
Bij de gulden snede verhoudt het grootste van de twee delen zich tot het kleinste, zoals het gehele lijnstuk zich verhoudt tot het grootste. Volgens sommigen zou de gulden snede een intrinsieke schoonheid bezitten en zou deze toepasbaar zijn op de verhoudingen binnen het menselijk lichaam. In vele werken van grote kunstenaars is de gulden snede terug te vinden. Deze zou echter in 99% van alle gevallen onbewust toegepast zijn. De vier lengtes in het symbool hiernaast (aangegeven met verschillende kleuren) verhouden zich tot elkaar als de gulden snede.
Diagonalen
Bij deze compositieregel liggen de aandachtspunten veelal op de diagonalen van een vierkant in plaats van op sterke plaatsen, zoals dat bij de regel van derden of de toepassing van de gulden snede het geval is. De Nederlandse fotograaf en docent Edwin Westhoff beschreef de regel in 2006 toen hij visuele experimenten verrichtte om te onderzoeken waarom de regel van derden zo onnauwkeurig is.
Symmetrie
Natuurlijk kunnen -schijnbaar in tegenspraak op de regel van derden- bepaalde onderwerpen zich zeer goed lenen om perfect symmetrisch geplaatst te worden. Zeer dikwijls kun je zo'n compositie versterken door jouw foto in de nabewerking vierkant te bij te snijden. Houd daar reeds bij het maken van de foto rekening mee.
Los van de achtergrond
Als het onderwerp los staat van de achtergrond zal het meer aandacht krijgen. Zorg ervoor dat de achtergrond onscherp is of breng contrast aan in kleur of via licht en donker.
Van voorgrond naar onderwerp
Iets interessants op de voorgrond -wat natuurlijk in relatie moet staan tot het onderwerp- ondersteunt het onderwerp. Je kan (het beeld op) de voorgrond ook gebruiken om de kijker naar het onderwerp toe te leiden.
Deze tip dien je zeker in gedachte te houden bij landschapsfotografie waarbij dan ook de achtergrond van belang is.
Met iets interessants op de voorgrond breng je ook meer dieptewerking in jouw foto.
Lijnen
Elementen zoals onder andere een beek, een muur of een weg kunnen dienen om het oog van de kijker naar het onderwerp te leiden. Naast (kleur)vlakken zijn lijnen belangrijke elementen om een compositie te maken.
Houd het simpel
Fotografeer alleen dat wat je wil laten zien. Te veel elementen in een foto zullen de aandacht afleiden. Het is dan niet meteen duidelijk wat het onderwerp is. Eenvoud levert in veel gevallen een sterke foto op.
Hoeveel
Oneven aantallen leveren vaak een mooiere compositie dan even aantallen. Ook het vormen van een driehoek doet het in veel gevallen goed.
Kijkrichting
Let er op dat jouw onderwerp de foto inkijkt en zo de toeschouwer niet doet wegkijken van jouw foto. Is het onderwerp een persoon aan de linkerkant van jouw foto dan kijkt hij of zij dus naar rechts. Deze regel geldt natuurlijk voor mensen en dieren maar ook voor bijvoorbeeld een struik welke door de wind en een bepaalde richting geblazen wordt of gevormd is.
Kom dichterbij
Kom eens dichter bij het onderwerp dan je in eerste instantie overweegt. Bedenk daarbij dat een of meer stappen naar voren meestal een ander resultaat oplevert dan meer inzoomen. Laat het onderwerp jouw beeld (voor een groot deel) vullen. Hiermee voorkom je heel dikwijls ook storende elementen in de achtergrond. Klik hier om een tekst te typen.
Licht en donker
Menselijke ogen zijn gevoelig voor licht en dat geldt ook bij het kijken naar foto's. Mensen hebben de neiging om zich in eerste instantie te richten op de lichte delen van een foto. Daar maak je perfect gebruik van door bijvoorbeeld het onderwerp op jouw foto uit te lichten en de andere delen juist donker te houden.
Reflecties
Speel met reflecties. Door bijvoorbeeld het onderwerp als reflectie te fotograferen en zodoende het beeld te draaien is het voor de kijker niet onmiddellijk duidelijk en prikkel je zijn of haar nieuwsgierigheid waardoor jouw foto meer aandacht krijgt en op het netvlies van de kijker blijft hangen.
En nu aan de slag voor het maken van mooie composities!
Vind je dit artikel waardevol of heb je vragen of andere ervaringen? Je kan het mij laten weten door een reactie te plaatsen. Je email-adres is verplicht, maar het wordt niet getoond op de website. Ik reageer voor zover als mogelijk binnen de 24 uren.
reacties
Op 18 mei 2021 plaatst Sharon de volgende reactie:
Inspirerend, het lezen waard.
Didier de Borle: @Sharon Dank voor het compliment en succes met je fotografie.
Op 3 augustus 2021 plaatst Alex de volgende reactie:
Compositieregels zijn belangrijk, maar zoals in het artikel ook is vermeld is het niet toepassen soms beter.
Didier de Borle: @Alex Dat is zeker zo. Dank voor je reactie.
>Op 14 november 2021 plaatst Peter de volgende reactie:
Compositie is waarschijnlijk het belangrijkste voor een goede foto.
Didier de Borle op 6 januari 2022
Dank voor je reactie en veel fotografie plezier in 2022.
plaats een reactie
Nog een tip !
Persoonlijk heb ik veel gehad aan een lidmaatschap van de Photofacts Academy. Wellicht ook iets voor jou?
Je kan een lidmaatschap 14 dagen GRATIS uitproberen. Meer info HIER
Terug naar het artikelen-overzicht